Arie Jan Gelderblom deed onlangs een bijzondere ontdekking in het dagboek van Julien Green (1900-1988): Hans Warren was hier, niet bij naam, maar toch onmiskenbaar. Hij vertelde erover op deze site. Het was zoiets als een moord oplossen zonder lijk – zo spannend kan literatuurhistorie zijn – want hij beschikte slechts over Greens aantekening van 4 februari 1947 en zijn speurdersinstinct. Niet over de brief uit Nederland waarnaar Green verwijst: ‘Ce matin, une lettre de Hollande’. In Hans Warrens gepubliceerde dagboek over deze periode is er volop aandacht voor Greens journaal, de 25-jarige dichter uit Borssele geniet van het boek, al vindt hij het teleurstellend ‘een decent-naakte Green’ te zien te krijgen. Van een brief aan Green is in het gedrukte dagboek geen sprake, maar op zondag 26 januari 1947 heeft Hans Warren die wel degelijk geschreven. Kijk maar in zijn zakagenda op die datum: ‘Ce soir écrit à Julien Green’. Nog meer bewijs biedt de kladversie. Green blijkt een zorgvuldig overschrijver: het lange citaat in diens dagboek stemt vrijwel letterlijk overeen met wat we in Hans Warrens opzet lezen. Green nam de aantekening op in zijn Journal 1946-1950, voor het eerst verschenen in 1951. Die vaart zegt veel over de veilige aard van Julien Greens dagboek. Zoals het ook veel zegt dat Hans Warren het boek waarin hij opduikt als ‘un jeune inconnu’ is ontgaan: hij verloor zijn interesse voor de ‘decent-naakte’ dagboekschrijver weer snel. Wie weet is Arie Jan Gelderbloms fraaie vondst aanleiding nog eens een selectie uit de dagboeken van Julien Green in het Nederlands uit te brengen. Maar dan zorgvuldig gekozen en behoorlijk vertaald – want Greetje van den Bergh, die de ‘Nederlandse’ aantekening van 4 februari 1947 negeerde en denkt dat je ‘gant’ (handschoen) met jas moet vertalen, verdient geen complimenten voor haar uitgave uit 1981. Hans Warrens beheersing van het Frans was, zie zijn brief, jaloersmakend goed. Hij hoopte op antwoord. ‘Quelques mots à un jeune homme,’ schrijft hij aan het slot. Die reactie kwam niet, of op deze indirecte manier toch eigenlijk wel.
MARIO MOLEGRAAF
