Tag archieven: Mario Molegraaf

Uit de nalatenschap van Hans Warren 85 ~ Marga Minco

Dit is de maand dat Marga Minco, een van de belangrijkste moderne auteurs, een groot jubileum viert. De schrijfster van Het bittere kruid kan toch genieten van het zoete leven, zoals ik zelf heb mogen ervaren. Bijvoorbeeld op 24 juni 1984. Marga Minco en haar man, de dichter Bert Voeten, meldden zich die dag kort na vijf uur bij ons thuis. Wat later kwamen Mai Spijkers en Bert Bakker, van de uitgeverij waar de boeken van zowel Hans Warren als Marga Minco verschenen. Daar zitten ze dan, keurig in het pak, op de divan van het huis aan het Pijkeswegje. Van links naar rechts Mai Spijkers, ikzelf hurkend voor een weelde aan pauwenveren, Hans Warren, Marga Minco en Bert Bakker. De maker van de foto, Bert Voeten, ontbreekt. Er volgde een bezichtiging van onze tuin, die zag er aldus Hans Warren in zijn dagboek ‘indrukwekkend uit met al het geboomte en de grasvelden, bijna een park. Wild, onverzorgd, aangenaam’. Weer was er een fotomoment. Daarna de maaltijd, zoals heel vaak bij ‘Inter Scaldes’ in Kruiningen. De borden zijn nét leeg op de in het restaurant gemaakte foto. De contacten tussen de 2e Oosterparkstraat en Pijkeswegje 1 bleven, een enkele ontmoeting, boeken met opdracht, correspondentie. In de brief van 19 februari 1993 komen ze allemaal nog een keer samen. De briefschrijfster Marga Minco, de kort voordien overleden Bert Voeten, Hans Warren en ik, Bert Bakker die van het uitgeverstoneel verdween en Mai Spijkers (in wie ze haar vertrouwen uitspreekt). Marga Minco, overlevende en overlever, op 31 maart 2020 honderd jaar.

MARIO MOLEGRAAF

Uit de nalatenschap van Hans Warren 72 ~ over Boudewijn Büch

Zeventig zou hij zijn geworden, op 14 december jongstleden, Boudewijn Büch. Wie heeft er op die dag aan hem gedacht? Ik wel, en ik denk bijna iedere dag nog even aan hem. Laatst liep ik door Dordrecht en ineens hoorde ik een stem: ‘Mario! Mario!’ Een man op een racefiets, na al die jaren niets veranderd, Klaas Koppe, fotograaf, een tijdlang zonder meer dé fotograaf van literair Nederland. En een misschien wat stille, maar ongelooflijk trouwe vriend en metgezel van Boudewijn. Klaas was er ook altijd bij als Boudewijn langskwam op het Pijkeswegje. Hij zorgde voor veilig vervoer en voor een beetje wijze relativering. Even was het daar op die straat in Dordrecht of oude tijden herleefden, of BB en HW weer leefden. Op een van de foto’s, gemaakt door Menno Voskuil, ziet u mij in actie bij het graf van Boudewijn Büch. Ik leg een rode roos op zijn monumentje. Begraafplaats Westerveld, in Driehuis, niet ver van IJmuiden. Het was een heel gezoek naar graf nummer KL011000. Tot we een behulpzame medewerker aanspraken. Het nummer zei hem niets, maar de naam: ‘O, Boudewijn Büch. Boudewijn Büch! Ze komen hier allemaal voor Boudewijn Büch.’ Gelukkig toch niet vergeten.

MARIO MOLEGRAAF

Uit de nalatenschap van Hans Warren 71 ~ Het Beheersinstituut

Het is een treurig stemmend dossier, het in het Nationaal Archief bewaarde dossier van het Nederlandse Beheersinstituut over Pieter Warren, de vader van. Een vroegere naam van het Beheersinstituut was Adviescommissie Rechtsherstel en Beheer. Rechtsherstel? Het oogt eerder of de oude nazi’s door nieuwe worden opgevolgd. Hans Warren lijkt de ontwikkelingen rond zijn vader, na de bevrijding in 1944 vervolgd omdat hij zich ‘in strijd met de belangen van het Nederlandse Volk’ zou hebben gedragen, grotendeels te negeren. Tegelijk hebben ze hem diep geraakt. De afbeeldingen vertellen een heel klein deel van het verhaal. Een brief van zijn moeder. Ze heeft het, nadat de uitbetaling van het salaris van haar man is gestopt en diens spaarbankboekje in beslag is genomen, een halfjaar kunnen uitzingen. Maar op 28 oktober 1945 moet ze de vernederende vraag stellen: ze heeft geld nodig voor levensonderhoud. En een brief van 7 februari 1946 door Hans Warrens vader, ook over geld. Geld vanwege een lange autorit, zijn zoon heeft hem een maand eerder à raison van f 86,30 opgehaald toen hij werd vrijgelaten uit het interneringskamp te Vught. Een vreemde reis moet dat zijn geweest. Wat hebben vader en zoon op de terugweg naar de Zeedijk tegen elkaar gezegd? We zullen het nooit weten, maar dit deprimerende dossier onthult in ieder geval een paar geheimen waarover in Geheim dagboek wordt gezwegen.

MARIO MOLEGRAAF

19 december, sterfdatum Hans Warren

Op 19 december 2001 overleed Hans Warren.  Speciaal voor deze dag heeft Mario Molegraaf uit de nalatenschap een ongepubliceerd gedicht geselecteerd:

HANS WARREN ~ TREKVOGEL

Vogel over het slik, fluitende klacht

Uit verder land dan deze warme wolken

Fluitende vogel uit die noordse nacht

Langs al uw roepen in het verre wil ik volgen.

De stroom ligt nu zo grijs, de aarde leeg

Er is geen houvast in de mist. Moet ik nog blijven?

Uit mijn vermoeidheid gaat mijn heimwee mee

Ik zal mijn bladen in de trage regen schrijven.

(22 augustus 1944)

Niet alleen onze website staat stil bij het overlijden van Hans Warren, ook Neerlandistiek.nl brengt een hommage door op 17, 18 en 19 december een gedicht van Hans Warren te publiceren.

Uit de nalatenschap van Hans Warren 58 – Leendert van Lier

Was hij een aardige man? Leendert van Lier, de hofleverancier voor de kunstcollectie van Hans Warren. Wat reden we graag én gretig naar zijn huis aan de Torenlaan te Blaricum. Bij zijn crematie, in de eerste week van 1995, klonken er uiteraard louter lovende woorden. Hans Warren herdacht hem in zijn dagboek: ‘Ik heb een paar keer om hem gehuild, voor het laatst vanmiddag toen ik m’n hoofd boog voor zijn kist. Het was een edel verdriet om een bijzonder mens.’ Leendert van Lier, de tovenaar van de Torenlaan. Of was hij eerder de tiran van de Torenlaan? Aardig was hij in ieder geval niet voor zijn echtgenote Nelly, terwijl ze haar leven aan haar man wijdde. Ze stierf zeven jaar later, en werd net als hij gecremeerd in ‘Den en Rust’ te Bilthoven. Aardig was hij ook niet voor zijn dochter Tjarda, die toch haar leven goeddeels door haar vader liet bepalen. Ook zij is alweer jaren dood, en haar laatste reis voerde eveneens naar ‘Den en Rust’. Tjarda schonk me ooit een schilderij van haar vader, een schilderij met heftiger bloemen dan je ooit bij een bloemist zult vinden. Leendert van Lier was niet in de eerste plaats kunstenaar, al had hij dat misschien gewild, maar kunsthandelaar, een hele grote. Juist ook omdat hij een zelfgemaakte man was, zonder eigen middelen, afkomstig uit de Czaar Peterstraat in Amsterdam. Op zijn zestiende (volgens andere bronnen op zijn achttiende) kocht hij een magische staf van de Batak, misschien wel de mooiste die er bestaat, een soort heilige graal in de wereld van de etnografica. Dit voorwerp, zijn allereerste aankoop, was tevens het allerlaatste wat hij verkocht, aan Hans Warren en mij, op een ongezond warme zomerdag in 1994. Ik zal Leendert van Lier niet vergeten en ik kan hem onmogelijk vergeten, met zoveel dingen om mij heen die door zijn handen gingen. Was hij aardig? In ieder geval wél voor zijn prachtige, bezielde dingen. Ik herinner mij de blik, het strelende gebaar waarmee hij afscheid nam van de verkochte staf, en huiver. Hans Warren had gelijk: Leendert van Lier (1910-1995) was een bijzonder mens.

Mario Molegraaf