Vandaag verschijnt bij Uitgeverij Nieuw Amsterdam de dichtbundel Zijn overhemden op jouw huid van Jos Versteegen.

Je vader is gestorven. Je moeder geeft je een plastic tas met zijn overhemden, ‘want daar mankeert nog niets aan’. Het is een vreemde sensatie om die kleren te dragen: je vader zit je letterlijk op de huid. Het is duidelijk: je hebt zijn plaats geërfd in de rangorde van de generaties en nu ben jij als eerste aan de beurt om het einde tegemoet te treden.
Op velerlei manieren was de dood aanwezig in en om de boerenwoning waar Jos Versteegen opgroeide. Een hond zat dagenlang klem in een ondergronds konijnenhol en hapte nog vier keer naar adem toen een landarbeider hem had losgespit. Een gewonde kat verdween om op een onbekende plaats te sterven. Grote drama’s voor een kind, die terugkeren in herinneringen en dromen. Juist ook nu het kleine boerenbedrijf er niet meer is. En nu vaders overhemden de band met het verleden tastbaar maken en tegelijk een toekomstvoorspelling inhouden.

Jos Versteegen studeerde af op de poëzie van Warren en koos in mei 2003 op deze site het gedicht Voor jou als zijn favoriete gedicht van Warren.

Paperback € 14,90 / 76 blz.
ISBN 978 90 468 0817 7

Op donderdag 27 mei a.s. wordt het wandelnetwerk ‘Sporen in de Zak’ (van Zuid-Beveland) geopend met een Hans Warren wandeling.

In de Zak van Zuid-Beveland maakt de Stichting Landschapsbeheer Zeeland een wandelnetwerk gebaseerd op het knooppuntensysteem, ‘Sporen in de Zak’ genaamd. Binnen dit grote wandelnetwerk (van ’s Gravenpolder tot Borssele) zijn een tiental themaroutes ontwikkeld die de bezoeker van de streek enigszins de weg wijzen en de aandacht vestigen op de ‘highlights’ van de streek. Een van deze themaroutes is gewijd aan Hans Warren.

De wandelroute is gesitueerd in en om het dorpje Borssele. De wandeling voert langs de vermoedelijke plek van het geboortehuis, de andere woonhuizen, de school, het gemeentehuis en de begraafplaats. Op de route worden op 5 plekken op de zeedijk stalen panelen geplaatst waarin 5 gedichten van Hans Warren gelaserd zijn: Reiger, Baadster, Vaag, Juli aan de Scheldedijk en Onweer. (Het laatste gedicht werd in juni 2004 door Bart FM Droog gekozen als zijn favoriete Warren-gedicht)

Op 27 mei wordt het wandelnetwerk geopend en een deel van de Hans Warrenwandeling gelopen. Dan wordt ook het eerste paneel onthuld door gedeputeerde Hamelink van de provincie Zeeland. Mario Molegraaf zal dan een van de gedichten voordragen. (De totale wandeling is ca 11 km, waarvan tijdens de opening maar een deel gewandeld wordt.) Zie verder hier voor het programma van 27 mei.

Van alle themaroutes wordt een boekje gemaakt: Het Zakboekje. Dit boekje is verkrijgbaar bij alle VVV’s en via de website van het Routebureau Zeeland.

Voor meer wandelen met Warren: klik hier!

Onder de titel Opperhuidmens heeft Mario Molegraaf een aantal niet eerder gepubliceerde gedichten van Warren gekozen voor een vriendenboek opgedragen aan Ger Kleis. Het gaat om vijf gedichten: Caprice, Poëzie, Eten en paren, De romanticus en een titelloos gedicht.

In het gedicht De romanticus gebruikt Warren de term ‘opperhuidmens’ voor zichzelf (‘hoewel ik opperhuidmens ben/maakt Griekenland mij ingekeerd’). Mario Molegraaf citeerde dit gedicht al in 2005 in het tijdschrift Lychnari en kondigde eerder aan Opperhuidmens mogelijk als titel van zijn Warren-biografie te zullen gebruiken.

Het vriendenboek voor Ger Kleis, waarvan Opperhuidmens deel uitmaakt, is een uitgave van de Avalon Pers. Eerder dit jaar verscheen daar al K.P. Kavafis, Vier gedichten, vertaald en toegelicht door Mario Molegraaf. Te bestellen op de website van de Avalon Pers.

Door Rutger Vahl.

Op 16 januari overleed Timothy Yearwood. Liefhebbers van het Geheim Dagboek kennen hem als de Britse militair op wie Hans Warren na de oorlog een paar jaar hopeloos verliefd was.

In december 1944, kort na de bevrijding van Zeeland, worden in het ouderlijk huis van Warren Engelse soldaten ingekwartierd. Eén van hen is Timothy Yearwood, een 25-jarige luitenant, afkomstig van Barbados, die in Cambridge rechten studeert. Warren wordt verliefd op Yearwood, ook al is hij zijn type niet: ‘bleek, vaal, niet mooi, tikje aristocratisch’. Daarnaast is de soldaat getrouwd en vader van een zoontje. De liefde is nimmer wederzijds. Timothy praat graag over zijn vrouw en denkt dat Warren gelukkig is met Sybille. (Terwijl Timothy voor Sybille juist reden is de relatie met Warren te verbreken). Ondertussen wordt Warren steeds verliefder op de Britse bevrijder. Op 21 maart 1945 noteert hij: ‘Ik verwaarloos alles wegens hem, word gek van liefde.’ Begin mei keert Yearwood terug naar Engeland.

In de jaren daarna blijft Warren naar Yearwood verlangen. Zijn gevoelens verwoordt hij in gedichten als Winterliefde, Ontmoeting op een winterweg, Het Einde en Aan het Zuid-Sloe. Hij publiceert deze in de bundel Eiland in de Stroom in 1951. De liefde voor Yearwood is dan al een tijdje dood. Als Timothy in februari 1950 weer eens een foto stuurt, vindt Warren hem ‘ronduit een griezel’ geworden. Yearwood verdwijnt uit Geheim Dagboek om pas in 1993 weer op te duiken. Samen met zijn levenspartner Mario luistert Warren naar de radio. Die zendt enkele op muziek gezette verzen van hem uit. Bij het gedicht Aan het Zuid-Sloe raakt de bejaarde dichter ontroert. Hij durft niet aan Mario te bekennen dat de ‘jij’ in het gedicht Timothy Yearwood is.

Warren heeft Yearwood na 1945 niet meer teruggezien. De Brit vestigt zich in het stadje Bexhill, voltooit zijn rechtenstudie en wordt advocaat. Een necrologie in de Hastings Observer memoreert Yearwood als iemand met hart voor zijn cliënten en als brave burger (‘pillar of community’) die lid was van de Rotary en diverse golfclubs. Yearwood laat een vrouw achter en één zoon, Michael. Dat moet het zoontje zijn uit zijn eerste huwelijk met Sheila, over wie Warren in Geheim Dagboek schrijft.

Tussen alle liefdes in Warrens leven neemt Yearwood een bescheiden plaats in. Vlak na de bevrijding was hij een paar jaar belangrijk voor de jonge dichter. De verliefdheid sterkte hem in de overtuiging dat zijn homoseksuele gevoelens oprecht waren. Toch heeft deze liefde geen blijvende indruk achtergelaten. Dat Yearwood de dagboekbloemlezing Om het Behoud der Eenzaamheid niet haalde, is veelzeggend. Maar Timothy Yearwood zal voortleven in Geheim Dagboek en in enkele zeer fraaie gedichten, waarvoor hij – waarschijnlijk zonder het zelf ooit te hebben geweten – inspiratie leverde.

Aan het Zuid-Sloe
Dit is de stroom. Felblauwe zonnen vloeiden saam
en glinsterend water tussen het oud goud der rieten.

Het ijle klokkenspel der rinkelende vogels
komt zonrijp aangevlaagd over het ruisend vlieten
der drukke golven in de lauwe voorjaarswind.

Zonlicht speelt even op je losgewaaide haren
en glijdt langs je gezicht, glanst over deze uren –
niets blijft er van dan pijn en wat herinnering.

Want onze levens vloeien, doelloze rivieren,
tezamen en uiteen, en ter vertroosting wijzen
we elkaar de zon en een roofvogel op het moeras.

Straks is ook dit voorbij, vervaagt het tot verleden.

Dan weet er niemand meer, hoe hunkerend het was,
waar wij naar luisterden, wat wij elkaar vertelden,
en dat het voorjaar was, met bloemen in het gras.

De tentoonstelling Verre Werelden in het Zeeuws Museum is verlengd tot 14 maart. Op zondag 14 februari is er twee keer (13.00 uur en 14.30 uur) een mogelijkheid om de tentoonstelling te bezoeken onder begeleiding van Mario Molegraaf. Klik hier voor alle details. Let op: aanmelden op rondleidingen@zeeuwsmuseum.nl is verplicht.