Categoriearchief: Nieuws

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 23: Andreas Burnier

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Ook in 2014 deelt hij op de eerste dag van elke maand zo’n vondst met de bezoekers van onze website.

‘Uit Zeeland komt het Zeeuwse zwijn/ met vieze kale varkenskop,’ dichtte Andreas Burnier (pseudoniem van Catharina Irma Dessaur, 1931-2002) ooit. Hans Warren voelde zich door deze regels aangesproken, hij meende dat Zeeuwse zwijn te zijn. Ik betwijfel of hij het bij het rechte eind had, maar mogelijk zal de biografie van Andreas Burnier die Elisabeth Lockhorn aan het schrijven is uitsluitsel geven. Een reden om naar het boek uit te zien, en lang niet de enige reden, want Andreas Burnier is een fascinerende figuur, juist omdat zij de controverse zocht. Hans Warren heeft in zijn letterkundige kronieken haar werk altijd gevolgd, en bewoog daarbij tussen bewondering en wrevel. Geleidelijk steeds meer wrevel, vandaar dat hij in de dichtregels een niet minder wrevelige wraakactie vermoedde. In 1965 debuteerde Andreas Burnier, en Hans Warren kwam onmiddellijk met een bespreking in de Provinciale Zeeuwse Courant. Hij betoonde zich meer dan tevreden over Een tevreden lach. Achteraf was hij minder tevreden, hij voelde zich gefopt. ‘Andreas Burnier – mogelijk weer al een nieuwe komeet die langs het firmament der Nederlandse letteren schiet,’ begon hij indertijd zijn artikel. Let op het ‘weer al’, een vaak bij hem voorkomende wending uit het Zeeuwse dialect. En let op het ‘mogelijk’, want in de tweede zin zien we wel degelijk twijfel over de identiteit van de auteur. Hij schoof die twijfel opzij en geloofde wat het omslag beloofde. Dat omslag toonde een persoon met baard en snor, Burnier werd voorgesteld als een archeoloog en van de mannelijkste aller voornamen voorzien (‘Andreas’ is Grieks voor ‘wat bij een man past’). In volgende recensies komt Hans Warren dikwijls op het bedrog dan wel zijn fout terug. In 1971 promoveert Andreas Burnier cum laude in de sociale criminologie bij prof. dr. W.H. Nagel (die zich als dichter J.B. Charles noemde). Hans Warren is bij de plechtigheid in Leiden aanwezig, lezen we in zijn dagboek. Het jaar daarvoor heeft hij haar in Goes leren kennen: ‘een aardige vrouw waar je gewoon koffie mee kon drinken’. Hij schreef een niet erg bekend, maar mooi gedicht over de promotie, ‘Een vreemde dag’. Dat gedicht is Andreas Burnier niet ontgaan. Op een adreswijziging van begin 1972 vult zij bij beroep in: ‘sometime Muze’. Nu is het afwachten of andersom, voor die ziedende Zeeuwse regels, Hans Warren ook een muze voor haar is geweest.

Mario Molegraaf


Museum voor Midden-Afrika, Tervuren

Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp graven en gebouwen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren. Voor deze aflevering stak Martin van der Kamp de grens over en bezocht het Museum voor Midden-Afrika in Tervuren. Het museum is in 1898 door Koning Leopold II opgericht als Kongo-Museum. Tijdens zijn leven bezocht Warren dit museum geregeld. De foto met Leopold is van de binnenplaats. De 3 meter hoge olifant werd in 1958 voor de wereldtentoonstelling geschoten.

Uit Geheim dagboek:

17 mei 1995 – 21 u. – Gistermiddag eerst naar Tervuren voor de tentoonstelling Verborgen schatten uit het Afrika-Museum (…). Het Koninklijk museum voor Midden-Afrika is een museum in het kwadraat, omdat hier veel van een ouderwets soort museum bewaard bleef. Midden tussen de verzamelingen staat er een opgezette olifant waarop het stof van tientallen jaren ligt, z’n flaporen zijn al aardig verteerd.


Vriendschap Komrij/Warren in De Parelduiker (2013/5)

Afgelopen week verscheen het nieuwe nummer van De Parelduiker, waarin Mario Molegraaf het ontstaan en het verloop van de vriendschap tussen Hans Warren en Gerrit Komrij reconstrueert – op basis van zijn eigen herinneringen, maar vooral aan de hand van documenten, correspondentie en foto’s in de nalatenschap. De Parelduiker wordt uitgegeven door Uitgeverij Bas Lubberhuizen en is daar ook te bestellen.

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 22: Ambtenaar

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.



Saaie plaatjes, want het gaat over saaie zaken. Hans Warren vond het zelf ook. De dichter als ambtenaar. Luttele dagen nadat hij aan het saaie werk begon, is hij gedichtjes over zijn ervaringen gaan maken. Vol bittere spot, lees de afdeling ‘Dit is poëzie van de gemeentesecretarie’ maar uit de in 2009 verschenen bundel met nagelaten werk Er staat een huis aan Schelde. Hoe lang duurde de ambtelijke loopbaan van Hans Warren? Veel van zijn lezers geloven dat het om een paar maanden gaat. Een enkele waaghals denkt aan een jaar. In werkelijkheid was het een carrière van ruim vijf jaar, leren de officiële stukken. Op donderdag 17 mei 1945 namen burgemeester en wethouders van Borssele een paar kloeke besluiten. Zo benoemde men tot ‘ambtenaar ter secretarie, uitsluitend belast met de werkzaamheden der evacuatie (…) de heer Johannes Adrianus Menne Warren.’ Het loon werd bepaald op f 125 per maand. Twee dagen later wordt de arbeidsovereenkomst getekend. Per 1 november 1946 kreeg hij een nieuwe functie bij de gemeente, toen werd aan ‘den ambtenaar ter secretarie J. Kakebeeke, geboren 20 Mei 1926, verloofd verleend wegens verplichte opkomst in militaire dienst voor eerste oefening’. Diens vervanger Hans Warren kreeg als ‘ambtenaar ter secretarie in tijdelijken dienst’ een wedde van f 1800 per jaar. Pas met ingang van 16 september 1950 werd de tijdelijke aanstelling beëindigd, volgens de stukken ‘wegens terugkeer uit de militaire dienst van de ambtenaar ter secretarie J. Kakebeeke.’ Over zijn werk op het gemeentehuis zegt Hans Warren in het Geheim dagboek verbazend weinig, vandaar dat niet veel mensen beseffen dat hij er zo lang heeft gezeten. Aanvankelijk voelt het als een nederlaag, hij dicht: ‘Vandaag stond het voor ieder leesbaar in de krant/ Dat ik hier roemloos op ’n kantoortje was gestrand.’ Maar later verandert hij van gedachte, in zijn rol van ambtenaar van de burgerlijke stand voelt hij wel degelijk een soort roem en glorie. Iets waarvoor hij niet helemaal ongevoelig is. Nog meer glamour is verbonden aan het burgemeesterschap. In 1951 spant Hans Warren zich in om burgemeester van Borssele te worden. ‘Ik zou best burgemeester willen zijn van dit dorp dat ik liefheb. Ik zou er ook de capaciteiten voor hebben,’ noteert hij in zijn dagboek. Helaas wordt op 16 april 1952 de oude rot P.J. Dominicus (1896-1979) geïnstalleerd, tussen 1933 en 1944 al burgemeester van Rilland-Bath geweest, in plaats van de dertigjarige dichter. Maar als het aan Hans Warren had gelegen, zou hij nog veel langer op de gemeentesecretarie van Borssele hebben gezeten. Letterlijk en figuurlijk geketend.

Mario Molegraaf

Vogels kijken in Otterloo

Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp graven en gebouwen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren.

In 1943 deed Hans Warren mee aan een vijfdaagse vogelcursus in Otterloo. “We kwamen bijeen in ‘De Zanding’, een clubhuis van de Ned. Reisvereniging. (…) Wat gepraat, gesnuffeld in de neergelegde boeken, de tentoonstelling van opgezette Veluwedieren etc tot allen (twintig cursisten en vele ‘leiders’) aanwezig waren en prof. Van Dam ons welkom heette. Excursie.” Een van de deelnemers aan deze cursus was Hein Kaasjager, waarmee Warren toen bevriend raakte. “Liefde, of toch enkel maar vriendschap? Ik weet het niet,” schrijft hij op 3 mei 1943 in zijn dagboek. Tegenwoordig is ‘De Zanding’ een frituurpaviljoen in een vakantiepark.