Auteursarchief: Ronny en Eric

De Biezelingse Ham

Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp graven, gebouwen en landschappen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren.

In zijn dagboek noteert Hans Warren over de jaren heen geregeld over de Biezelingse Ham. Bijvoorbeeld in 1977 als Peter Muller van de Eliance Pers exemplaren levert van de bundel Sperma en tranen:

9 maart 1977
Peter ziet er aardig uit. Mooie tanden, goed gezicht, redelijk figuur. (…) Graag wilde hij iets van de omgeving hier zien en daarom reden we in zijn Eend naar de Biezelingse Ham, vervolgens dwars door het eiland naar Wemeldinge (…).

Een paar dagen later op 14 maart 1977 schrijft Warren: Lon en Mensje van Keulen kwamen tegen de noen te voorschijn. Uitvoerig ontbeten. Lon dronk vele koppen zwarte koffie. Daarna hebben we een wandeling gemaakt langs de Biezelingse Ham, waar Lon een serie foto’s van me maakte. Hij wilde me en profil tegen een dreigende lucht. Hij kreeg zijn zin: de zon was verdwenen, er woei een gure wind. Leeuwerikken stegen zingend op, dat wel, er waren veel vogels.

Vanaf 1978 bezoekt Warren de Biezelingse Ham met Mario, tot zelfs in zijn laatste levensjaar:

1998, 12 aug.
In de Biezelingse Ham zagen we veel jonge bergeenden, van allerlei formaat. De aardakker bloeide overal uitbundig.
2001, 17 juni
(…) Daarna reden we nog een rondje door de Zak van Zuid-Beveland: de Biezelingse Ham, Hoedekenskerke, de Zwake, de Bloemendijken.


Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 29: Solex

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.



Gelukkig ben ik de eerste die het ontdekt. Maar dat is een klein geluk bij een flink ongeluk. In 2013 verscheen Hans Warrens in 1950 geschreven reisverhaal Op de Solex door Algerië. Zogenaamd een reisverhaal tenminste, alle authentieke details waren verzonnen. Ik kon mijn nawoordje besluiten met: ‘Hans Warren heeft nooit op een Solex rondgereden, hooguit in zijn nachtmerries. Hij is nooit in Algerije geweest, behalve dan in zijn dromen.’ Die laatste zin over Algerije durf ik te handhaven. De zin daarvoor, vanwege Hans Warrens apparatenangst en vervoermiddelenvrees met zoveel vertrouwen opgeschreven, moet ik beschaamd terugtrekken. In elk geval een paar jaar later is hij wél op een Solex gestapt, zien we in dagboekcahier 9, bladzijde 175, 7 maart 1953, 13 uur. Hij schrijft dan over zijn vader: ‘Hij heeft een Solex gekocht waarop ik, als hij thuis is, ook mag rijden. Tot nu toe lokt het weer nog niet zo aan, toen ik er gisteravond op terugkwam uit Goes, was ik half dood van mist en kou. Ik geloof dat het ongezonde dingen zijn. Goed voor de zomer.’ Ik had het fout en dacht meteen: nu wil ik álles over die suffe Solex weten. De Solex, dat onaangename zoemertje van 45 cc, heeft inmiddels een nostalgische bijklank. De herkomst ligt in Frankrijk, maar nergens werden deze rijwielen met hulpmotor zo populair als in onze streken. Vanaf 1948 werden ze ook in licentie in Nederland gemaakt, door de Eerste Nederlandse Autorijwielen Fabriek. Hans Warrens vader hield nauwgezet zijn administratie bij. Tijdens de stormvloed van 1 februari 1953 was de man weer volop in beeld gekomen en door het Waterschap Ellewoutsdijk in dienst genomen. Hij pakte de dijkwerken grootscheeps aan, soms waren er meer dan 300 werklieden bezig. Hij liet 2000 meter draagbaar spoor aanrukken, 6 wissels, 30 kipkarren en 2 motorlocomotieven. En de grote man zelf? Die tufte dus per Solex vanuit Borssele naar Ellewoutsdijk. In een schriftje staan zijn ‘Uitgaven voor den dienst’, uitgaven die in 1953 louter de Solex betroffen, op 2 maart aangeschaft. Géén onderhoudsvriendelijk ding, valt uit de boekhouding af te leiden. Die leert tevens dat Piet Warren ook een motorbril en fietstassen als dienstuitgaven beschouwde. Op 21 mei 1954, zien we op de volgende bladzijde én op de rekening, werd de Solex ingeruild voor een echte bromfiets, een H.M.W. Luxe. Hans Warren heeft dus met een Solex rondgereden, niet door Algerije maar wel over Zuid-Beveland. Bijzonder is dat daarbij ongelukken zijn uitgebleven. Zou hij ook de motorbril hebben opgezet?

Mario Molegraaf

Bergen: het graf van E. du Perron (1899- 1940)

Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp graven en gebouwen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren.

19 januari 1947
(…) Verdere invloeden: Dr. Thijsse en Alain-Fournier, de een voor de natuur, de ander voor de literatuur. Du Perron, om kritisch te worden.

29 juli 1953
(…) Ik zocht een passage op in Du Perrons In deze grootse tijd, raakte aan het lezen en… ben volkomen opgekikkerd.

30 november 1955
(…) Bij het herlezen een poging gedaan iets van Ter Braak tot me te nemen. Het lukt niet. Onleesbaar. Vroeger geneerde ik me voor mijn eigenzinnigheid. Oh, die papieren Hollandse goden. Mijn respect voor Du Perron is nog steeds groot al vraag ik me af hoe een man die l’âge de raison bereikt heeft nog jaren warm kan lopen voor iemand als Multatuli.

29 juli 1957 (herinnering aan leraar Van der W.)
Hij was een van die zeldzame leraren die de moderne literatuur behandelden. Hij besprak met ons in de jaren dertig Slauerhoff, Nijhoff, Marsman, Van Ostaijen, Vestdijk, Ter Braak en Du Perron. En van de ouderen drong hij ons telkens weer Karel van den Woestijne op. Bovenal moesten we Land van herkomst lezen. We lazen het, ik ben hem er nog steeds dankbaar voor, voor heel die wereld die hij voor me geopend heeft. (…)



Bergen: het graf van E. du Perron (1899- 1940)

Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp graven en gebouwen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren.

19 januari 1947
(…) Verdere invloeden: Dr. Thijsse en Alain-Fournier, de een voor de natuur, de ander voor de literatuur. Du Perron, om kritisch te worden.

29 juli 1953
(…) Ik zocht een passage op in Du Perrons In deze grootse tijd, raakte aan het lezen en… ben volkomen opgekikkerd.

30 november 1955
(…) Bij het herlezen een poging gedaan iets van Ter Braak tot me te nemen. Het lukt niet. Onleesbaar. Vroeger geneerde ik me voor mijn eigenzinnigheid. Oh, die papieren Hollandse goden. Mijn respect voor Du Perron is nog steeds groot al vraag ik me af hoe een man die l’âge de raison bereikt heeft nog jaren warm kan lopen voor iemand als Multatuli.

29 juli 1957 (herinnering aan leraar Van der W.)
Hij was een van die zeldzame leraren die de moderne literatuur behandelden. Hij besprak met ons in de jaren dertig Slauerhoff, Nijhoff, Marsman, Van Ostaijen, Vestdijk, Ter Braak en Du Perron. En van de ouderen drong hij ons telkens weer Karel van den Woestijne op. Bovenal moesten we Land van herkomst lezen. We lazen het, ik ben hem er nog steeds dankbaar voor, voor heel die wereld die hij voor me geopend heeft. (…)