Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.

Je kunt Hans Warren met allerlei vogels vergelijken, ook een beetje met de struisvogel. Hij kon alles weten over zijn vader en de bezetting, maar wilde er niets over weten. Na de oorlog heeft hij zich voor zijn vader ingezet, zo stelde hij begin 1946 een brief voor hem op. Iedere kans greep hij aan om zijn vader, of eigenlijk zijn ouders (zijn moeder had haar man kennelijk een Duitse gezindheid opgedrongen), te verdedigen. Intussen heeft hij struisvogel gespeeld. Zijn vader raakte zijn betrekking kwijt, verloor zijn vermogen, is meer dan een jaar geïnterneerd geweest. Een onevenredig zware straf, dat staat ook voor mij vast. Maar wat kon men Piet Warren verwijten? Zijn zoon zwijgt, zelfs zijn Geheim dagboek was niet geheim genoeg voor zijn schaamte, maar we hebben bijvoorbeeld de krant. We lezen in het bericht van 9 februari 1948, een paar dagen na de zitting van het Tribunaal, over de Nederlandsche Volksdienst, waarvan Piet Warren een half jaar buurtschapshoofd is geweest. Dat was een door de Duitsers opgerichte instelling voor sociaal werk, met de asociale merkwaardigheid dat onder meer gehandicapten en bejaarden niet voor hulp in aanmerking kwamen. Het Technisch Gilde was, net als bijvoorbeeld het Studentenfront, het Front van Nering en Ambachten en het Medisch Front, een al even dubieuze organisatie, onder auspiciën van de N.S.B. Piet Warren bracht door een brief dorpsveldwachter A. de Korte in problemen. De man werd verhoord door een Duitse politieofficier. Niet onlogisch dat De Korte terugsloeg toen hij later als wachtmeester van de Koninklijke Marechaussee onderzoek deed ‘contra P. Warren (…) terzake van zijn onvaderlandslievende houding gedurende de Duitsche Bezetting’. Vader Warren hoefde van het Tribunaal niet terug naar de cel. Wel ontzegde men hem het kiesrecht en het recht om ambten te bekleden. Die rechten kreeg hij trouwens twee jaar later terug. Zeeland was in de herfst van 1944 bevrijd, met de uitspraak op 19 februari 1948 kwam een eind aan de oorlog voor de familie Warren. De hoofden, van alle drie, bleven hardnekkig in het zand gestoken.

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.

‘10 uur te Goes. Tr.’ Meer staat er niet op wat misschien de belangrijkste dag in zijn leven was. Geen hoogtepunt trouwens, maar een dieptepunt in het bestaan van Hans Warrens vader. Piet Warren hield geen dagboek bij, maar er bleef één zakagenda van hem bewaard, juist over het beslissende jaar 1948. De meeste dagen bleven blanco, maar 5 februari niet. Veertien dagen later is er een al even cryptische notitie: ‘Hans ’s middags de Advocaat opbellen.’ Het Tr. staat voor Tribunaal, dat op 5 februari 1948 een zitting aan de zaak van Piet Warren wijdde en op 19 februari uitspraak deed. Zijn zoon doet de zitting, waarbij hij nota bene als getuige optrad, in zijn dagboek in een paar zinnen af. Hij heeft het enkel over het onwaardige optreden van zijn vader, ‘die zich ridicuul maakte door onhandige en verwarde gezegden’. Over de uitspraak, waarover hij dus waarschijnlijk zelf heeft getelefoneerd, blijft het in het dagboek helemaal stil. De vraag was wat Piet Warren in de bezettingsjaren precies had misdaan. Ook over die feiten vind je in de dagboeken van zijn zoon, de gepubliceerde versie én de oorspronkelijke versie, geen woord. De hele historie is een soort zwart gat in zijn leven en in die levensboeken. Allerlei dingen werden erdoor beheerst. Maar op de plaats waar de verwoestende kracht vandaan kwam, is alleen leegte. Dat zwarte gat sleurde maar door. De opstelling van zijn vader tijdens de oorlog bleef Hans Warren altijd teisteren. Ik herinner mij zijn emotie toen in april 1987 een brief werd bezorgd van dr. L. de Jong, op papier van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Een brief met een inlichting over zijn vader. Hans Warren antwoordde meteen. ‘Ik kon niet erg goed met mijn vader overweg,’ bekende hij, ‘maar hij was een door en door goed mens die nooit iemand kwaad heeft berokkend.’ Vond het Tribunaal in februari 1948 dat ook? – wordt vervolgd.