Volop herfst, dus tijd om eens te kijken naar Leeuw lente, ongetwijfeld de luidruchtigste dichtbundel uit het oeuvre van Hans Warren, misschien wel uit de complete Nederlandse literatuur. En na het verschijnen van het boekje, zomer 1954, was het tumult niet afgelopen. Een jaar of vijftien later, toen hij voor het eerst zijn ‘verzamelde gedichten’ samenstelde, deed hij een nieuwe poging de leeuw te temmen. Hij had de gedichten in het voorjaar en de zomer van 1953 geschreven, vermeldt het colofon. Een woelige tijd in zijn bestaan. Hij was een man van de straat, de Parijse straat, en zijn poëzie is van de straat. Alles is anders aan Leeuw lente, en daarvan was hij zich maar al te bewust:
Wat ik nu tot nu toe leefde liefhad schreef
was voorspel. Sonnetten old-finish
sonnetten biedermeyer, schim van Poot,
verzen als ingeregen vrouwen met
hectische blossen van cavalier Watteau.
‘Met deze vitale, mousserende poëzie plaatst hij zich in de onmiddellijke nabijheid van de “experimentelen”,’ wist de schrijver van de flaptekst. Die dikwijls werd nagepraat, des te meer omdat de Keizer van de Vijftigers zijn zegen aan de zaak leek te hebben gegeven. ‘Ontwerp omslag van Lucebert,’ lezen we in het binnenwerk. Hans Warren geeft zijn echtgenote op de dag van verschijnen een exemplaar, ‘zogezegd “ons” exemplaar’, waarbij hij het zijne en zij het hare zal hebben gedacht. Hij gebruikt een ander exemplaar voor een actie revisie. De opzet van de bundel, met twee reeksen, ‘Leeuw lente’ en ‘Een moors fregat’, blijft intact. Maar zelfs aan de gedrukte opdrachten wordt gesleuteld. Bij de eerste reeks stond ‘aan Mouloudji’, te weten de zanger en acteur Marcel Mouloudji (1922-1994), die zijn straatnaam in Parijs heeft. Bij reeks twee stond ‘aan M. Iamarène’. Door beide vermeldingen gaat een streep. Mouloudji krijgt er niets voor terug, de ander wel, voortaan is heel de bundel ‘aan Mohamed Iamarène’ opgedragen. Al te geëxalteerd bevonden regels verdwijnen, bijvoorbeeld: ‘ik vlinder en jij rots van vuur en water/ ik vogel en jij boom van licht en duisternis.’ Maar Leeuw lente blijft bulderen en schuimen. En regel één blijft staan. In zijn correcties maakt Hans Warren nog eens duidelijk waarnaar hij uithaalde: ‘1e 4 bundels’ staat droogjes in de marge. Waarmee zijn eigen bundels zijn bedoeld, zijn complete oeuvre tot dan toe, Pastorale, In memoriam dr. Jac. P. Thijsse, Eiland in de stroom en Vijf in je oog. Hij laat ze wegwaaien in de heftige herfststorm die Leeuw lente heet.
Mario Molegraaf
N.B.: Op 25 juni jl. overleed Helen Mary Ferguson, de voormalige echtgenote van Hans Warren. Zij is 88 jaar oud geworden.
