Auteursarchief: Ronny en Eric

Uit de nalatenschap van Hans Warren 141 ~ Boze schrijvers

A.F.Th. van der Heijden is zo’n beetje de dorpsgek van de Nederlandse literatuur geworden. De man schrijft nijver verder, maar moet zijn werk in eigen beheer laten drukken. Eind 2008 publiceerde hij een boekje De censuurpaus, bij helemaal niemand opgevallen, met onder meer een onverschrokken uithaal naar de zeven jaar eerder overleden ‘zwetser Hans Warren’. De woede was ingegeven door afwijzende recensies, zoals zo vaak. Zo vaak dat ik me in Opperhuidmens tot enkele overduidelijke voorbeelden moest beperken. Het voorbeeld Gerrit Komrij uiteraard, zo’n belangrijke figuur in Hans Warrens leven. En het voorbeeld Adriaan Venema, diens aanval haalde nu eenmaal alle kranten. Ik ga in het boek ook kort in op het voorbeeld Hubert Lampo, omdat het geen toelichting vergt en toch alles zegt over de relatie recensent-gerecenseerde. Eenvoudig: afbrekende besprekingen én de gebelgde reactie daarop. Er werden veel meer schrijvers boos op Hans Warren, maar die kwesties lagen een stuk ingewikkelder en zouden uitbundige uitleg vereisen. Neem hoe Maarten ’t Hart in 1981 terugsloeg met een brief met dertien postzegels om Hans Warren heel veel narigheid toe te wensen. Mooi, maar de twee auteurs oordeelden meestal vrij gunstig over elkaar, en drie jaar later kon je ze op televisie gemoedelijk met elkaar zien keuvelen. Zou veel te veel bladzijden biografie in beslag nemen. Net als de doodswens, ook uit 1981, door de posterijen van een verhullende envelop voorzien, een anonieme productie van Heere Heeresma. Die toch weer een vriendelijke toon aansloeg. En dan het geval A.F.Th., begonnen na zijn hoffelijke brief uit 1995 over de bloemlezing homo-erotische verhalen Herenliefde en geculmineerd in het stukje uit De censuurpaus. Hij roddelt over wie weet door Mario Molegraaf onder Hans Warrens naam geschreven recensies. Bewijs: ‘Twee naaste kennissen van het echtpaar Warren-Molegraaf heb ik er […] frank en vrij over horen praten’. Geruchten van een decennium vóór De censuurpaus, toen Hans Warren dus nog leefde, wilden al dat A.F.Th. achter de geruchten zat. In de verwijzingen in Opperhuidmens naar ‘boze tongen’ (p.575) en ‘het dreigende uitlekken van de kronieken’ (p.577) zit hij dus verstopt. Precies de aandacht die een dorpsidioot toekomt. Per ongeluk zat hij op het juiste spoor: kinderen en gekken zeggen de waarheid.

MARIO MOLEGRAAF

De schrijftafel van Hans Warren

Hoe de schrijftafel van Hans Warren bij ons terechtkwam, een reportage op weblog Tzum

‘Zouden jullie de schrijftafel van Hans Warren willen hebben?’
Deze onverwachte vraag kregen we bij de borrel na afloop van de uitzending met Theodor Holman in de OBA op 13 november jl.. Daarin had Mario Molegraaf gesproken over zijn biografie Opperhuidmens; acteur Wim van der Grijn las gedichten voor en Franca Treur en Eric vertelden over de betekenis van Warrens Geheim dagboek in hun leven.
Of we er wel plek voor hadden? Zijzelf niet meer.
Iris, de ex-vrouw van Mario, appte ons de maten en een foto: lengte 1.22, diepte 57, hoogte 75. Al waren de maten het dubbele geweest, het maakte ons niet uit. Een klassiek Engels bureau op wieltjes, met vijf diepe laden, een blad met leren inleg. Waarschijnlijk, zo vertelde Mario ons, rond 1980 aangeschaft. Ook de stoel mocht mee. Allemaal als dank voor ons Warren-onderzoek en de Hans Warrenwebsite die we nu ruim 23 jaar beheren.

Binnen een week regelden we een koerier. Op vrijdag 22 november reisden we vanaf station Amsterdam-Zuid naar Wassenaar, met iets lekkers en een cadeautje. Harde wind, veel regen, geen gelukkige omstandigheden voor een verhuizing. Iris haalde ons op vanaf het station. Bij thuiskomst, ze woont sinds een kleine maand in een mooi nieuwbouwappartement, aten we slagroomgebak. In afwachting van de koerier verpakten we de meubelstukken alvast in bubbeltjesplastic.

De koerier bleek een Arabische jongen met een Griekse naam. Donkere ogen, lange wimpers. Volgens Iris zou Warren meteen voor hem gevallen zijn. Nadat we hem hadden geholpen met inladen, bracht Iris ons naar station Leiden voor de treinreis naar huis. Het was al donker toen de koerier onze straat inreed. We hielpen hem met uitladen, zwaaiden hem uit en reden het bureau de lift en vervolgens ons appartement in.
En nu staat het bureau in de woonkamer met de serie Geheim dagboek en de verzamelde gedichten erop, klaar om opnieuw in gebruik te worden genomen.

Uit de nalatenschap van Hans Warren 140 ~ Voor de tweede druk

De redevoeringen zijn geweest, de eerste drukfout is gevonden (waarvoor veel dank aan Martin van der Kamp). Het was een bijzondere middag in Middelburg, de middag dat het verschijnen werd gevierd van Opperhuidmens, mijn biografie van Hans Warren. Mai Spijkers, de uitgever, hield een overrompelende toespraak waardoor ik een jaar of veertig terugging in de tijd. Franca Treur was niet minder op dreef. We zien hen allebei achter het spreekgestoelte in de Zeeuwse Bibliotheek. Het boek is af, en ik blader tevreden. Ondanks die drukfout, op een verraderlijke plaats, helemaal onderaan pagina 549. Je bent bij het corrigeren in gedachten al op de volgende bladzij en zo ontsnapte ‘de contact’ (in plaats van ‘de contacten’) aan ieders aandacht. Inmiddels zitten er interessantere kwesties in het mapje dat ik aanleg voor een hopelijk snel noodzakelijke tweede druk van Opperhuidmens. Op pagina 411 heb ik het over een door Hans Warren aan zijn dochter Hannah geschonken exemplaar van Geheim dagboek 1942-1944. De opdracht daarin reconstrueerde ik aan de hand van wat de dagboekschrijver er later over noteerde: ‘zoiets als […] “opdat ze haar vader wat beter leert kennen”.’ Laat zich via deze site iemand melden die het bewuste exemplaar bezit. Er blijkt net iets anders te staan, dus dient de passage herzien. Een aanpassing is ook vereist in het verhaal over Marcel Taat, de eerste openlijke homo die Hans Warren ontmoette. De dichter toverde hem om tot Amarante: ‘Telkens had jij/ een nieuwe siernaam’. Marcel Taat wiste zijn sporen graag uit, maar ook weer een lezer van deze site dook in de Amsterdamse archieven. Inmiddels weet ik meer over de mysterieuze man, zijn lengte (1,87 m.), zijn opleiding (M.U.L.O. en de kunstnijverheidsschool, reclametekenen). En de kleurrijke figuur was kleurenblind. De laatste verrassing van Marcel: een nieuwe versie van hem in een nieuwe druk.

MARIO MOLEGRAAF