Jaarlijks archief: 2013

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 19: controleur vogelwet

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.

In het najaar van 1943 was Hans Warren een paar dagen ‘grote stadsmens’, zoals hij het in zijn dagboek noemt. De grote stad in kwestie was Den Haag. De grootstedelijke activiteiten waren bezoeken aan ‘film, concert, wajang-gamelan-voorstelling, kroegcabaret etc. etc.’ Het leidde tot een paar gedichten die hij nooit publiceerde. Gedichten als ‘Lady-crooner’ en ‘Indië in Holland’ over de wajang-gamelan-voorstelling. De reden voor het verblijf in Den Haag was dat hij examen kwam afleggen om Controleur-Vogelwet 1936 te worden. Hij slaagde, maar van de opsporingsbevoegdheid die hij daardoor kreeg, heeft hij in de praktijk nooit gebruik gemaakt. In het archief Oudheidkunde en Natuurbescherming van het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen werd in 2009 het dossier controleur Vogelwet van Hans Warren aangetroffen. ‘Gezien de betekenis die Hans Warren heeft gehad,’ zo vermeldt een ambtelijk schrijven, ‘is besloten het dossier over hem voorlopig van vernietiging uit te zonderen’. In plaats daarvan droeg men de stukken over aan de Zeeuwse Bibliotheek, omdat men daar al zoveel over Hans Warren bezat. Het is een interessant geheel, met onder meer een ongeldig gemaakte acte en het proces-verbaal van de beëdiging. Op 25 november 1943 heeft hij de eed afgelegd ‘door onder het opsteken van de twee voorste vingers van de rechterhand te zeggen Zoo waarlijk helpe mij God Almachtig!’ Ook Hans Warrens examenwerk bevindt zich in het dossier. Met bijvoorbeeld een proeve van een proces-verbaal vanwege een overtreding door ‘de mij bekende Krelis Eierdief’. Toch dacht Hans Warren in de grote stad minder aan vogels dan aan andere dingen. Een van de voorstellingen wakkert zijn dromen aan:

Onder de klopgang van de gamelan
Buigt zich het lichaam lenig en betoverd
De kleine ranke danser van m’bok m’ban.

Mario Molegraaf

Zojuist verschenen: Op de solex door Algerië

Bij de Avalon Pers in Woubrugge is deze week een tot nu toe ongepubliceerd verhaal van Hans Warren verschenen. Op de solex door Algerië schreef Warren in 1950 voor Op de Solex, een blad voor ‘rijwielsolex enthousiasten’. De redactie zag geen kans het verhaal te plaatsen en Warren heeft het verhaal vervolgens in zijn eigen archief opgeborgen. De titel van dit verhaal was onder Warrenliefhebbers al langer bekend: bij de overdracht van Warrens nalatenschap aan de Zeeuwse bibliotheek gaf Mario Molegraaf zijn lezing dezelfde titel mee. Zie hier.

Het boekje is nu verschenen in een bibliofiele, dus beperkte oplage, van 90 exemplaren. Ga naar avalonpers.nl om een exemplaar te bemachtigen.

De lekkerste koffie van Goes

Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp graven en gebouwen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren.

In Goes bezocht Warren vanaf zijn jeugd de boekhandel van Palsenbarg. In de winkel werkte ook Jeanne Eeckelmans, een gouvernante. Hij noemt haar een enkele keer in zijn dagboek. Zo schrijft hij in 1958 over haar dat zij “de lekkerste koffie van Goes” schonk.

In 1974 is hij bij haar uitvaart in Lochem en memoreert hij opnieuw haar koffie. “Zij is gestorven zoals ze geleefd heeft: zonder ophef, het moest. Altijd was ze er, met een geurige kop koffie, een belangstellend woord, bescheiden. Altijd dat dienende, terughoudende, de ouderwetse Belgische gouvernante, een leven op de achtergrond en toch een spil.” (Geheim dagboek 1973-1975, p. 132)

Het huis van Maria Dermoût

Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp graven en gebouwen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren. Deze keer: De Blokkendoos van Maria Dermoût.

Maria Dermoût (1888 – 1962) was een Nederlands-Indische schrijfster. Haar bekenste werk is De tienduizend dingen, een roman uit 1955 die een internationaal succes werd. Hans Warren raakte aan het einde van de jaren vijftig bevriend met Maria Dermoût. In 1958 zocht hij haar voor het eerst op:

17 aug – Zondag – Op Maria Hemelvaart zijn Mabel en ik naar Maria Dermoût geweest. (…) Zij woont in Noordwijk aan Zee aan de Atjehstraat in een huis dat boven op een duin staat en De Blokkendoos heet. Het is modern, hoog, gebouwd voor een musicus die op de bovenste verdieping waar je een prachtig uitzicht hebt een muziekzaal had laten construeren. (…) We gebruikten de lunch bij hen, namen de trein van 13.20 in Leiden en waren om vier uur thuis. We verwachten dat de bewoners van De Blokkendoos dierbare vrienden zullen worden. (Geheim dagboek 1958–1962, p. 40-41)

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 18: geboorte

Het begin was op donderdag 20 oktober 1921. Het was een droge, maar bewolkte dag. Bijna achttien graden, drie graden warmer dan normaal. De wind waaide, zoals zo vaak in Zeeland, vanuit het zuidwesten, kracht drie. Om halfvier ’s middags was het hoogwater aan de Zeedijk bij Borssele. Acht uur later werd hij geboren, ‘des na middags ten half twaalf ure,’ zoals de geboorteakte vermeldt. De akte werd opgemaakt op vrijdag 21 oktober toen vader Pieter Warren aangifte kwam doen van de geboorte van zijn eerste en enige kind, ‘aan welk kind worden gegeven de voornamen van: Johannes Adrianus Menne’. Vermoedelijk werd Hans Warren op dezelfde dag ingeschreven in het trouwboekje van zijn ouders. Tussen de bladzijden ligt sinds heel lang, wie weet al vanaf 1921, een hoopgevend klavertje vier. Weer een dag later, zaterdag 22 oktober, verscheen Hans Warrens naam voor het eerst in de krant, de geboorteadvertentie. De boreling werd vernoemd naar zijn grootouders, net als ikzelf, Martinus Johannes Molegraaf, naar Martinus Molegraaf en Johannes Erkelens. De laatste verbasterde mijn roepnaam Mario consequent tot Marjo, alsof het een afkorting was waarin zijn aandeel niet verloren mocht gaan. Er is een album vol vervaagde foto’s uit Hans Warrens vroegste kindertijd, met vader, moeder, oma’s, opa Johannes Warren en opa Adrianus Menne Mennes. Niet minder ontroerend dan dat klavertje vier dat zich al bijna een eeuw handhaaft. In kerken wees Hans Warren altijd beelden aan van St. Anna te Drieën, een voorstelling met Anna (volgens de legende de moeder van Maria), Maria en haar kindje Jezus. Mijn favoriete foto uit het album, te vaag om te reproduceren, is een variant op die voorstelling. Daar zijn de kleine Hans, zijn moeder en háár moeder, grootmoeder Mennes-de Blok. Aan de Zeedijk bij Borssele, waar het allemaal begon.

Mario Molegraaf