Maandelijks archief: november 2013

Hulp gevraagd: poëtisch debuut Hans Warren?

Bij zijn onderzoek voor de biografie stuitte Mario Molegraaf op een raadsel. Misschien is Warren als dichter eerder gedebuteerd dan altijd is gedacht. Uw hulp is nodig!

De Trekker was het blad van de Nederlandse Jeugdherberg Centrale. Onverwacht genoeg zou het tijdschrift ook wel eens van belang kunnen zijn voor de literatuurhistorie. In 1941 begon Hans Warren artikelen over vogels en landschap te publiceren. Aan het eind van het jaar overziet hij in zijn natuurdagboek de productie: zoveel stukken in dit blad, zoveel in dat. Hij bleek de publicaties keurig te hebben bewaard. In één opzicht klopte de balans niet: hij vermeldde twee beschouwingen in De Trekker, maar van die uitgave ontbrak verder ieder spoor. Een middagje bladeren in de Koninklijke Bibliotheek bood uitkomst. In augustus 1941 had De Trekker voor het eerst een bijdrage van Hans Warren: ‘De kleine strandvogels’. In november 1941 stond een tweede beschouwing in het blad, gewijd aan de ruiters, een groep moeilijk uit elkaar te houden vogels. Tot zover gaat het verhaal zoals een biograaf het graag ziet, alle stukjes van de puzzel keurig op hun plaats. Maar op een kwade dag zag ik op bladzijde 17 van het eerste cahier waarin Hans Warren zijn ‘geheim dagboek’ bijhield een gedicht ‘Lentewandeling’ staan, mét daarbij de bedenking dat hij ‘het eigenlijk schreef voor het Wandelnummer van De Trekker waarnaar ik ’t ook opstuurde.’ Tot nu toe geldt een bijdrage aan het clandestiene blaadje Maecenas van najaar 1944 als het poëtische debuut van Hans Warren. Moet dat worden herzien? Was ‘Lentewandeling’, ontstaan op 9-10 februari 1942, het eerste gedicht dat hij publiceerde? En was deze eer weggelegd voor De Trekker? Het probleem is dat de betreffende jaargang(en) – 1942, heel misschien 1943 – in geen enkele bibliotheek in Nederland aanwezig zijn. Kan iemand helpen? Haar of hem wacht een passende beloning. Ergens moet nog een stapeltje van De Trekker liggen, met het Wandelnummer. Staat ‘Lentewandeling’ erin of niet? Een gewichtige vraag voor de Hans Warrenkunde. Zoek die duistere zolder af, struin die stoffige schuur door. Mail uw vondst naar deze site (h.warren@zonnet.nl).

Het graf van Jac P. Thijsse

Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp graven en gebouwen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren.

In 1947 publiceerde Hans Warren bij uitgeverij A.A.M. Stols een In Memoriam voor Jac. P. Thijsse in dichtvorm. Het gedicht opent als volgt:

Nooit had de dood mij ruw geraakt.
Nu’ k weet dat gij zijt heengegaan
Verwacht ik nog uw tred, die kraakt
Langzaam in ’t hout der beukenlaan.

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 21: Tom Lanoye

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.



Zaterdag 31 maart 1984. Een belangrijke datum in de literatuur, want het is de dag dat Tom Lanoye officieel debuteerde als dichter, met de geweldige bundel In de piste. Het was geen toeval dat het boek verscheen bij Bert Bakker, ook de uitgever van Hans Warren. En het was ook geen toeval dat Hans Warren de bundel presenteerde. Hij had in de krant al een paar keer de aandacht op het nieuwe talent gevestigd. ‘Op een allerongemakkelijkste manier moest ik mijn speech houden,’ noteerde hij over zijn optreden in een Antwerpse boekhandel. De foto van Hans Warren en Tom Lanoye illustreert de opmerking. Het was allemaal begonnen op 28 oktober 1980 toen Tom Lanoye zich tot Hans Warren richtte. Hij wijdde zijn licentiaatsverhandeling (doctoraalscriptie) aan diens poëzie. Het was de eerste brief van een heleboel brieven, letterlijk een doos vol. Tom Lanoye sprak trouwens ook regelmatig over Hans Warren, bijvoorbeeld op 13 september 1996 in Middelburg. We zien op de foto, direct na deze speech genomen, onder anderen ook Gerrit Komrij en Brigitte Raskin. Inmiddels was Tom Lanoye een gevestigde naam, hoewel hij zijn loopbaan anders was begonnen dan andere schrijvers. Met uitgaven in eigen beheer die moeizaam aan de man moesten worden gebracht. Deze ervaring heeft Tom Lanoye misschien harder, commerciëler gemaakt dan de gemiddelde literator. Al in die oertijd had hij een businessplan, dat hij van a tot z heeft waargemaakt. Wie doet hem dat na? Zonder Hans Warren was het hem, langs andere wegen, met een andere uitgever, ongetwijfeld ook gelukt. Maar niet alleen op de foto van 31 maart 1984 staan de oude en de jonge dichter voor eeuwig naast elkaar.

Mario Molegraaf