Jaarlijks archief: 2012

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 6

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.



Als u een lief kippetje heeft dat naamloos over het erf stapt, zou u het dier dan alstublieft Pauwtje willen noemen? Zo leeft Pauwtje, de favoriete kip van Hans Warren, nog even voort. ‘Pauwtje was mijn teddybeer, voor Pauwtje/ was ik lief en wreed, in Pauwtjes warme veren/ huilde ik, en met Pauwtje groeide ik op,’ schreef hij in een gedicht. Aan Hans Warrens geheim dagboek, begonnen in april 1942, ging een natuurdagboek vooraf, begonnen in januari 1938. Dáár weer voor komen twee schoolschriftjes, met waarnemingen en varia vanaf 1934. De jonge natuurliefhebber geeft er een overzicht in van alle vogels die hij al gevángen heeft: 37 soorten. Hij deelt rapportcijfers voor de avifauna uit: er valt één maal een 10, de boerenzwaluw krijgt dat cijfer voor ‘vaardigheid in ’t vliegen’, de merel wordt beloond met een 9 voor ‘zang’. En er is een catalogus van Hans Warrens pluimvee. Eenden met namen als Kofa, Klumba en Beer. Pauwtje en zijn collega-kip Grijsje. Er ging een streep door zo’n dier als het overleed. Op 26 juli 1936 moet het geliefde kippetje worden afgemaakt. Pauwtje † schrijft hij dan, met een dikke rouwrand eromheen. Ook tekent hij een grafje, ‘R.I.P. Pauwtje’ staat op de steen. Op 4 maart 1942 voert Hans Warren een operatie ‘Uit een oud schrift’ uit. De meest relevante dingen uit de schriftjes neemt hij over op een paar losse vellen. Als hij toekomt aan 26 juli 1936 kopieert hij niet, maar noteert hij zijn herinnering aan Pauwtjes dood. Zó is de laatste dag van zijn kippetje in 1996 ook in de uitgave Ik ging naar de Noordnol terechtgekomen. Van trouw aan de oorspronkelijke bron is geen sprake, maar wel van trouw aan Pauwtje, de enige kip ter wereld waarvan de naam driekwart eeuw na haar dood nog valt.

Mario Molegraaf

Gerrit Komrij (68) overleden

Vandaag is bekend gemaakt dat dichter, schrijver Gerrit Komrij is overleden. Jarenlang waren Komrij en Warren bevriend met elkaar. Zij leerden elkaar kennen in augustus 1970 bij de voorbereiding van een themanummer van Maatstaf over Zeeland. Over hun eerste ontmoeting schreef Warren in zijn dagboek:

Voor Gerrit Komrij voelde ik direct genegenheid en ik meen dat het wederkerig is. Hij lijdt aan tics, maakt schokbewegingen, heeft een zenuwkuch. Maar hij is buitengewoon nauwgezet, calligrafeert haast wat hij opschrijft, laat niets aan zijn aandacht ontgaan. Wanneer ik hem zo bezig zag dacht ik wat ben jij een aardige kerel, jou zou ik beter willen leren kennen.

(gd 1963-1970, p. 171)

s

Zie voor portretten van Komrij: NRC en Een kort portret van de VPRO

Zijn blog: http://www.nrc.nl/komrij

Gerrit Komrij in Groningen bij de presentatie van de bundel Hij zag een kameraad in je. De mooiste gedichten over mannenvriendschappen (Roze zaterdag, 2 juli, 2011)

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 5

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.




Hans Warren ergert zich vaak aan zijn vader. Bijvoorbeeld aan diens gierigheid. Van die gierigheid is niets te merken wanneer Piet Warren zich, na zijn pensioen, als goochelaar ontpopt. Honderden guldens worden dan gespendeerd aan wonderbuizen, een wonderkannetje, een verdwijnende kandelaar, een pingpong-mysterie. Bij de spullen op deze foto’s denk je in eerste instantie ook aan de goocheldoos of de speelgoedkist. Maar het blijkt om een serieuze aangelegenheid te gaan. Piet Warren was hoofd van de plaatselijke luchtbeschermingsdienst geworden en leefde daarbij zijn talenten als uitvinder en knutselaar uit. Op donderdag 27 oktober 1938 beleeft hij zijn finest hour. Er worden luchtbeschermingsoefeningen in Zeeland gehouden, onder meer de minister van defensie en de minister van binnenlandse zaken zijn present. Het gezelschap wordt naar Borssele gebracht om een wonder te aanschouwen. De krant berichtte: ‘Naast een groot aantal plattegronden en kaarten waren hier enkele vernuftige apparaten aanwezig waarmede door het verdraaien van enkele knoppen en het inschakelen van lampjes de juiste positie der vliegtuigen en de tijdsduur noodig voor het bereiken van de gemeente gevonden konden worden. Het hoofd van den luchtbeschermingsdienst, de waterbouwkundig ambtenaar P. Warren, heeft daarmede prachtig werk geleverd.’ De burgemeester van Borssele keek jaloers toe. Hij zou zich wreken, en Piet Warren verzon vervolgens een tegenzet. De domste zet van zijn leven, waardoor hij uiteindelijk zijn baan en het heerlijke huis op de Zeedijk verspeelde.

Mario Molegraaf

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 4

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.


Spot is geen genre dat je met Hans Warren verbindt. Maar tot zijn vroegste poëzie hoort een reeks satirische versjes, de ‘School-poëzie’, in het schooljaar 1937-1938 geschreven in samenwerking met Maria de Roo, de ‘Sibylle’ uit Geheim dagboek. Het belangrijkste mikpunt is hun leraar natuurkunde, A.J.C. Nordlohne, bijgenaamd ‘Kis’. Warren heeft in een tekenblok óók spotprenten gemaakt. Op eentje ervan komt een andere leraar voor, zijn leraar Frans, C.W. de Wijs, bijgenaamd ‘Billy’. In de tekenblok moet vooral moeder Warren het ontgelden, altijd bezig met haar tuin en met haar planten, maar daarin kennelijk niet de handigste. We zien op een van de afbeeldingen een struikelpartij. Hans Warren is niet alleen verantwoordelijk voor het plaatje, maar ook voor het praatje: ‘Mother is going to verpot our walking-stick-cactus and struikels over the drempel of the door and takes thereby the allures at of a danceress.’ Op de andere tekening zien we, op de rug, Adrie Everse die haar aanstaande in huize Warren komt voorstellen. Zij had Hans les gegeven op de lagere school in Borssele en was een kennis van zijn ouders. In 1938 trouwen zijn onderwijzeres en zijn leraar, dus de prent dateert van voor die tijd. Het tafereel kunnen we duiden doordat Hans Warren het voorval op 23 oktober 1969 in zijn dagboek beschrijft: ‘Mijn vader, die wanneer hij iemand op afstand wilde houden ongelooflijk geaffecteerd kon spreken, kraaide na de begroeting “En, waer ghaet de huwelijksreis naer toe?” Ik wist me geen raad toen Billy, wat verbouwereerd achteruittredend, met zijn achterste een van m’n moeders vermaledijde cactussen raakte in een lage vensterbank.’ Misschien was de herinnering grappiger dan de werkelijkheid van ruim dertig jaar eerder. Want we zien hoe moeder Warren een plant omverduwt, en geen cactusstekels in een leraarsreet.

Mario Molegraaf

Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 3

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.



‘Ik voel mezelf meer een Mennes dan een Warren,’ noteert Hans Warren op een gegeven moment in zijn dagboek. Een gevoel dat hem werd bijgebracht door zijn moeder, zelf een Mennes, Albertina Femmetje, geboren op 28 februari 1894, om vijf uur ’s morgens om precies te zijn. Vooral voelde Hans Warren zich verwant aan zijn overgrootvader. Mei 1943 loopt hij rond met lang haar, enorme bakkebaarden en het brilletje van deze Jan Alberts Mennes. Hij is de meest illustere figuur uit Hans Warrens voorgeslacht, hij haalde de Encyclopedie van Zeeland en zelfs een website als Orgues en France et dans la monde. ‘Ce facteur, ancien de chez lohmann et de chez preuniger, s’était installé en 1843 à son compte à Middelburg et s’était spécialisé dans la construction de petits orgues.’ Volgens de gegevens van de kerkelijke gemeente Groningen is hij, een zoon van Gerrit Mennes en Maria Pol, op vrijdag 3 juli 1807 in de Martinikerk gedoopt. Over de volgende drieëndertig jaar van zijn bestaan valt niet veel te achterhalen, ook niet in de enorme doos met tekeningen en nota’s van hem in het Gemeentearchief van Rotterdam. In elk geval belandt Jan A. Mennes in 1840 te Middelburg als knecht van Diederik Hendrik Lohman (1797-1856), een beruchte telg uit een beroemd geslacht van Groningse orgelbouwers. Al snel gingen hij en een andere Lohman, de uit Utrecht afkomstige G.H. Preuniger (1814-1851), zonder Lohman verder, zo blijkt uit de advertentie van oktober 1840. Ook tussen hen kwam het tot een breuk, zie de twee andere knipsels van november 1842. In 1850 trouwt Jan A. Mennes met een veel jongere vrouw, de twee kinderen die ze al hebben, worden bij die gelegenheid erkend en gewettigd. Eind 1890 overlijdt hij. Even was het een familiebedrijf, J.A. Mennes & Zonen, vervolgens & Zoon, toen verdween ook die ene Zoon. Maar hij was de trots van de familie, en hij kijkt ook trots op het schilderijtje dat van hem bestaat, met rechtsboven een heus familiewapen. Alleen draagt hij op het portret geen brilletje. Híj had dat niet nodig om zich te voelen wie hij was, Jan Albert Mennes, orgelmaker.

Mario Molegraaf