Zondag. Een merkwaardige dag, een ´schrikkelzondag´. Meer dan twee zal ik er wel niet beleven. In 1948, nu, maar of ik er 29 februari 2004 nog zal zijn?

Afgelopen donderdagavond organiseerde de PZC een Hans Warrenavond in de Zeeuwse bibliotheek te Middelburg. Alle stoelen in de aula waren bezet. Nadat Andreas Oosthoek, hoofdredacteur van de PZC, iedereen welkom had geheten, kreeg Mario Molegraaf uit handen van Remco Volkers van uitgeverij Balans, de eerste exemplaren uitgereikt van Geheim Dagboek 1984 – 1987 en van de bloemlezing Wie er maar even was, was al gelukkig.

Ongepubliceerde gedichten De bloemlezing met 100 gedichten over Frankrijk, die Molegraaf samenstelde ter gelegenheid van de komende boekenweek, vormde het vertrekpunt van Molegraafs lezing. Hij las Warrens gedicht De zwaan voor dat ook in de bloemlezing is opgenomen. Voor liefhebbers van Warrens poëzie viel er meer te genieten deze avond. Molegraaf vertelde over de ontstaansgeschiedenis van een aantal bekende gedichten van Warren, zoals Thuiskeer in Zeeland, Zandblauwtje en Calandpolder. Maar ook las hij een paar ongepubliceerde gedichten voor die hij in de nalatenschap van Warren heeft gevonden. Zo bleek het manuscript van ’t Zelve anders een gedicht te bevatten, getiteld In de nacht, dat veel explicieter homo-erotisch is dan de in die bundel daadwerkelijk gepubliceerde gedichten. Verder las Molegraaf een lang gedicht voor dat Warren in zijn jeugd schreef over zijn geboortehuis aan de Schelde. En bij het verlaten van de aula ontvingen alle bezoekers ook nog eens het ongepubliceerde gedicht Februari (gedateerd 17 februari 1980).

Redigeren
Maar natuurlijk ging het deze avond ook uitgebreid over het Geheim Dagboek, en dan vooral over het nieuwe deel. Molegraaf ging in op de spanning tussen Kunst en Waarheid, die onstaat op het moment dat een dagboekdeel wordt klaargemaakt voor publicatie. Het redigeren van een dagboek is zoiets als zorgen dat je haar goed zit bij een openbaar optreden. Het dagboek moet in de eerste plaats een goed boek worden en te veel herhaling, bijvoorbeeld, zou de kwaliteit niet ten goede komen. Zo zijn niet alle ruzies in de geredigeerde versie terechtgekomen. Omdat Molegraaf ook al tijdens Warrens leven betrokken was bij de redactie van het dagboek vindt hij dat hij zelf de enige is die de tekst nu kan bezorgen

Eén dagboek per jaar
Tijdens en na Molegraafs lezing was er gelegenheid voor het stellen van vragen. We hoorden dat er nog zo´n vier dikke dagboekdelen gaan verschijnen, in een tempo van minimaal één per jaar. Even joeg een bezoeker de schrik door de zaal toen ze op verwijtende toon Molegraafs rol in Geheim Dagboek 2001 aan de kaak stelde. ´Ik zou u willen aanklagen voor mishandeling van een oude zieke man,´ zei ze. Eén van Warrens trouwste fans, Ria Zifkamp, reageerde alert op de aantijging en gaf daardoor Molegraaf de tijd een adequaat antwoord te formuleren. Hij verwees daarbij naar het artikel van Bert Keizer over Geheim Dagboek 2001 (Zie het nieuwsarchief januari: 11 januari 2003).

Vervolgens signeerde Molegraaf de twee gepresenteerde boeken. Na afloop, onder de borrel, vernamen wij uit betrouwbare bron dat de roddel van Max Pam (zie nieuws 25 februari) over het nageslacht van de familie Molegraaf uit de lucht gegrepen is.Toen de bezoekers rond elf uur buiten kwamen was Middelburg geheel bedekt door vers gevallen sneeuw.

In een vitrine had de Zeeuwse Bibliotheek stukken uit het archief van Hans Warren tentoongesteld, waaronder de cahiers 1984 – 1987.

Max Pam is er snel bij. In HP/De Tijd van deze week bespreekt hij het nieuwe dagboek. Dat valt hem, na het aangrijpende deel over 2001, ‘een beetje tegen’. De jaren 1984-1987 ‘zijn misschien niet de interessantste uit Warrens leven geweest’. Pam vindt dat dit deel minder echt ontroerende momenten kent dan de andere delen in de reeks. De kracht van het dagboek vindt hij onder andere het ‘roddelaspect’. Maar tegelijkertijd doet het geroddel ‘niet altijd even sympathiek aan’: ‘het begint toch op te vallen dat in zijn [Warrens] superieure ogen weinig genade kan vinden’. Vooral op grond van de passages in het dagboek over Komrij, stelt Pam (hoewel hij ‘niet al te wantrouwend wil zijn’) dat de inhoud van het dagboek uiteindelijk wel controleerbaar zou moeten worden. Pam zal alle delen blijven lezen, maar misschien ‘meer als verzamelaar dan als lezer’. Ook een boekbespreking kan een ‘roddelaspect’ hebben. Pam besteedt nogal wat aandacht aan de kwestie Molegraaf versus Meulenhoff (zie nieuws 1 feb). Hij suggereert dat Molegraaf met Geheim Dagboek bij Bert Bakker is weggegaan omdat die uitgeverij, net als Meulenhoff, deel uitmaakt van PCM. Aan het eind van zijn bespreking weet Pam ook nog te melden dat Molegraaf intussen niet alleen ‘als een keurige hetero’ is getrouwd, maar ook nog ‘voor nageslacht heeft gezorgd’.

Ter gelegenheid van het verschijnen van het nieuwe Geheim Dagboek vindt over precies een week, op donderdag 26 februari, een Hans Warren avond plaats in de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg. De avond wordt vandaag aangekondigd in een grote advertentie in de PZC.

PZC-medewerker Mario Molegraaf, jarenlang de levenspartner van Hans Warren, leidt u binnen in de wereld van de in 2001 overleden dichter, schrijver en criticus.

De avond begint om 20.00 uur, ontvangst vanaf 19.30 uur. Wie aanwezig wil zijn, heeft de bon uit de PZC van vandaag nodig én wordt geadviseerd telefonisch te reserveren: 0118-654250 (op ma. tussen 17.30 en 21.00, di. t/m vrij. van 10.00 tot 21.00, za. tussen 10.00 en 13.00). Na reservering en op vertoon van bon, is de toegang geheel gratis. De avond wordt aangeboden door de PZC, uitgeverij Balans, de Drukkerij en de Zeeuwse Bibliotheek.

Letterlijk vandaag of morgen in de boekhandel.