Bij uitgeverij De Bezige Bij verschijnt over enkele weken een nieuw boek van Gerrit Komrij. Het boek, getiteld Demonen, bevat onder andere een hoofdstuk met de titel “Vriendenverraad”. Na verschijnen van het boek meer.Warren en Komrij waren decennialang goede vrienden, zoals ook blijkt uit de twee meest recente aflveringen uit onze beknopte biografie.

Het stuk over Warren in het Kritisch Literatuur Lexicon is in de 90e aanvulling (augustus 2003) bij dit losbladig systeem (te vinden in de meeste bibliotheken), belangrijk aangevuld en gewijzigd. Niek Oele zet voor ons de belangrijkste wijzigingen op een rijtje.

De biografie is uitgebreid. Zo is er aandacht voor de schilderijen van Warren, het vertaalwerk (Kavafis), de kwestie rond Literom, Warren als kunstverzamelaar en zijn laatste levensjaar. De kritische beschouwing is uitgebreid van 12 naar 16 pagina’s. Veel aandacht voor de dagboeken en de reacties van het publiek en de recensenten hierop, aandacht voor het laatste dagboek (en Molegraafs rol hierin), de laatste dichtbundel, voor de recensent Warren en voor de vertalingen van Plato en Kavafis. De primaire bibliografie gaat van van 4 naar 9 kantjes. Zeer uitvoerig (ook vertaalde natuurboeken e.d.). Als laatste wordt Plato, deel XI genoemd (zie ons nieuws van 21 en 23 augustus jl.), dus het lexicon is zeer up to date. Ook de secundaire bibliografie is belangrijk uitgebreid. Als laatste wordt het artikel van Vincent Hunink in Ons Erfdeel (nr. 3- 2003) genoemd. (Zie ons nieuws van 16 juni jl.)

Ook de nieuwe tekst is geschreven door Jan van der Vegt, die daarmee mooi werk heeft geleverd. Volgens Oele kun je misschien hier en daar wel een mug ziften, maar is de aandacht voor Warren in het lexicon zeer uitvoerig; veel materiaal wordt genoemd en vooral de laatste levensjaren van Warren komen uitgebreid aan bod.

Een zeer felle brand heeft gisteravond restaurant Inter Scaldes in Kruiningen volledig in de as gelegd. Lezers van Geheim Dagboek weten dat Warren een regelmatig en enthousiast bezoeker van het restaurant was. Inter Scaldes had twee Michelin-sterren. Jaren achtereen stond het nummer 1 in de restaurant top 100 van Lekker, waarvoor Warren en Molegraaf als anonieme rapporteurs optraden. Lees verder in de PZC.9 aug. – 11.30 – (…) Gisteravond wezen dineren in Inter Scaldes, waar we elke maand het “Alliance Menu” nemen. Vaste prijs met wijnen inbegrepen f 95. Dat menu heeft altijd iets aparts. De porties zijn klein, maar alles bij elkaar is het voldoende. Je bent dan met zijn beiden ongeveer f 210 kwijt, naar gelang de prijs van je aperitief. Deze keer bestelden we champagne met een scheutje likeur en een kers erin, matig en duur (f 10). Verder kregen we kreeftensalade met broccoli (lekker), mosselsoep (verrukkelijk), tarbot op een bedje van zeekraal in basilicumsaus (uitstekend), eendeborst in portsaus, zeer saignant, met meiknol, uitjes, haricots verts en een aardappelfantasie met oesterzwam (erg goed). Dessert van taarten en ijs. Bij mooi weer gaan we met de trein, het is van het station Kruiningen een aangenaam loopje van een kwartier. En je bespaart zestig gulden taxikosten. (Geheim Dagboek 1982-1983)

De documentaire Zolang het duurt een eeuwigheid gelukkig, die de NCRV in 1992 uitzond, veroorzaakte destijds de nodige beroering bij de leiding en de leden van de NCRV. Zozeer zelfs dat de documentaire nooit mocht worden herhaald, ook niet na Warrens overlijden.Na ons bericht van vorige week (Nieuws 4 sept.) over de Warren-documentaire kwamen we in contact met de maker ervan, Jan Pieter Visser. Die herinnert zich nog goed hoe omstreden de uitzending destijds was:

De NCRV leiding zag met enig angst en beven mogelijke bekentenissen en/of achterklap uit de ‘homoscene’ tegemoet en vreesde de gevolgen daarvan op het ook toen ook al slinkende voetvolk en aanhang. Uiteindelijk zijn we, programmamaken is een teamsport, er aardig in geslaagd een vorm te vinden waarbinnen – met alle beperkingen van dien – een portret van Hans kon worden geschetst.Het programma prikkelde voor- en tegenstanders; en dan vooral van de levenswijze van Warren. NCRV-leiding en -ledenschaar vonden het over het algemeen maar vreemd dat er aandacht werd besteed aan zo’n rare kwast en viespeuk uit Zeeland.

Volgens Visser werd de film na die geruchtmakende uitzending in feite taboe verklaard. Van een eventuele herhaling, bijvoorbeeld naar aanleiding van Warrens dood, is dan ook nooit sprake geweest.

Gina Rossing was al enige tijd op zoek naar de documentaire Zolang het duurt een eeuwigheid gelukkig, die in 1992 werd uitgezonden door de NCRV in de reeks Document. Ze meldt nu dat de video gewoon te bestellen is bij de NCRV. Volgens Gina is de documentaire prachtig en zou elke Hans Warren fan hem moeten hebben:

Het is zo fantastisch om Hans te horen praten op de dijk bij Borselle, of in zijn huis aan het Pijkeswegje. Ze gaan ook met hem naar Parijs, natuurlijk Pigalle, mooi opgenomen met flitsen van het leven op Pigalle (Arabische jongens). Veel komt aan de orde – ook al is het voor de liefhebber altijd te kort. Kavafis, Scarlatti, Flandrin, maar ook oesters eten samen met Mario (De heren zijn smulpapen). Natuurlijk mis je ook wel zaken (de vele reizen, de kunstverzameling, z’n activiteiten als recensent voor de P.Z.C.), maar ik ben heel erg blij dat ik deze band in mijn bezit heb.

Wie geïnteresseerd is, kan de band voor 35 Euro bestellen via Toos Bodewes (tel. 035-6719498, e-mail toos.bodewes@ncrv.nl).