Alex Verburg wees ons op het laatste nummer van Vroom & Vrolijk, “een driemaandelijks tijdschrift voor vrouwen en mannen over homseksualiteit en geloof”. Daarin bespreekt Ben de Boer Geheim Dagboek 2001. Zo is het leven dus en zo loopt het af. Zelfs met een vriend die ongeveer 40 jaar jonger is. Ze kunnen het beide maar niet geloven: dat je reutelend en piepend en rochelend het bestaan verlaat. Iedere bladzijde getuigt ervan en zo nu en dan hoop je daarom ook vurig op een mooie en perfecte dag. Een dag waarop Mario en Hans elkaar vinden en elkaar begrijpen en zich verzoenen met hun lot.Helaas. Die dag komt er niet. Wel zijn er momenten van troost. (…) Warrens troost ligt elders. In alle mooie spullen die ze beiden in de loop van de tijd verzameld hebben. Kostbare materie biedt bescherming als lichaam en geest het af laten weten. Voor religieuze zoekers en spirituele professionals ook al niet direkt een antwoord waar ze op zitten te wachten. Des te meer reden om het laatste jaar Geheim Dagboek maar eens te lezen?

MIDDELBURG – De gemeente Middelburg trekt 14.000 euro uit om de nalatenschap van Hans Warren te laten ordenen. Warren, die eind 2001 overleed, heeft een groot aantal manuscripten, brieven, tekeningen en dagboeken nagelaten. Zijn partner Mario Molegraaf heeft de complete nalatenschap geschonken aan de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg. In totaal is voor de ontsluiting en conservering van de collectie 94.000 euro nodig. Molegraaf heeft aangeboden om het werk te verrichten. De provincie en de bibliotheek betalen ook een deel van het benodigde bedrag. “Het is een aanwinst voor de Zeeuwse bibliotheek om zo’n collectie te hebben,” zegt wethouder A. van ’t Westeinde. “De collectie is nu absoluut niet toegankelijk.” De nalatenschap van de schrijver en PZC-criticus bestaat uit zowel gepubliceerde als ongepublceerde manuscripten, drukproeven, contracten met uitgevers, natuurdagboeken van de Kaloot en de Piet, vogeltekeningen en duizenden brieven.

Pieter van Os reageert als volgt op zijn pijnlijke vergissing in De Groene Amsterdammer van deze week:

Excuses!! (Net iets te snel gelezen en geschreven. Het spijt me.) Ik vond het juist zo’n mooi stuk, van Mario Molegraaf. Groeten, Pieter van Os.

In de boekenweek besteedde de Provinciale Zeeuwse Courant iedere dag aandacht aan een gestorven Zeeuwse schrijver. Gisteren was het de beurt aan Hans Warren. Ernst-Jan Rozendaal schrijft onder meer:

Voor Hans Warren, de schrijver die als geen ander zijn leven boekstaafde, moet het moeilijk te verteren zijn geweest dat hij zijn eigen dood niet kon beschrijven. Maar als één auteur dicht in de buurt is gekomen, is hij het. Tot drie dagen voor zijn overlijden hield hij zijn Geheim dagboek bij, ook al viel hij tijdens het schrijven af en toe kwijlend in slaap.

Het stuk bevat verder citaten uit GD2001 en uit de necrologie van Warren door Andreas Oosthoek. Een foto van Warrens graf is erbij afgedrukt, evenals het gedicht Eindstrijd. (Met dank aan Niek Oele.)

Een nieuwe update rond de verfilming van Steen der hulp (zie ook 6 maart jl.). Filmmaker Bavo Defurne vertelde ons het volgende:

Hans en ik hadden sinds 1997 contact met elkaar. Hij was onder de indruk van mijn kortfilm Saint en zag ook ‘enige verwantschap’ met zijn eigen werk. Hij vond me ‘de geschikte man om Steen der Hulp te verfilmen’. Warren was zich ervan van bewust ‘dat de film een eigen leven zou leiden onafhankelijk van het boek’. Hij vond dat het boek een kunstwerk is dat af is, en dat de film een volledig nieuw kunstwerk zou zijn. En dat wilde hij ook graag.

Voor de film werkt de Vlaamse hoofdproducent (Laikafilms) samen met een Waalse en een Nederlandse co-producent. De film zal hoofdzakelijk in Nederland worden gedraaid met een Nederlands (niet Vlaams) sprekende cast. De planning is dat de film in het najaar wordt opgenomen. Release in 2004. Een officiële titel is er nog niet.

De bundel met interviews van Alex Verburg (zie nieuws 18 februari), Gelijk het gras, ligt intussen alweer een week in de boekwinkel. Het boek past dan ook prima bij het thema van de boekenweek: in alle interviews komt het thema van de vergankelijkheid aan bod. Dat geldt zeker ook voor het interview met Hans Warren, dat plaatsvond op 18 mei 1998. Het gaat over de gedichten die Warren en Molegraaf kozen voor hun bloemlezing Ik heb alleen woorden, maar ook over de poëzie van Warren zelf, zoals het gedicht dat hij schreef over de dood van zijn moeder.

Ik vind het verschrikkelijk jammer dat ze zo jong is gestorven; ze was zevenenvijftig, ze had kanker. Ik heb het gevoel: wat heb ik je toch weinig gekend, wat heb ik toch weinig van je geweten. (…) Het is allemaal voorbij. Ik heb nog een Jugendstil-tegel uit de stoep van het huis. Het huis zelf is niet meer te vinden. Volkomen verdwenen. Maar ik zou het zo kunnen betreden, ik weet nog helemaal de weg in een huis dat niet meer bestaat.

Warren vertelt ook het verhaal van een bezoek dat hij bracht aan het sterfbed van een bewonderaarster van zijn werk. Alex Verburg vraagt hem of hij niet dagelijks wordt geconfronteerd met zijn eigen vergankelijkheid door samen te leven met een zo veel jongere partner.

Ja, dat heb je in zo’n extreem samenleven. (…) Er zijn een heleboel dingen die ik niet meer kan en die ik ook niet meer wil; of eventueel nog wel wil, maar doodgewoon omdat ik ze niet meer kan, niet meer wil. (…) Natuurlijk zou ik Mario nog vele jaren willen meemaken, maar dat kan niet. En dingen die niet kunnen die zie je onder ogen en dan blijkt dat toch van een te verwerken aard te zijn. Want eigenlijk weet je het al zo lang.

Het interview besluit met het gedicht De Zwartkoptuinfluiter, dat ons gedicht van de maand december was.